တန္ေဆာင္မုန္းလျမတ္ သိမွတ္ဖြယ္ရာ(၃)

တန္ေဆာင္မုန္းလျမတ္ သိမွတ္ဖြယ္ရာ(၃)

က်ီးမႏုိးပြဲမွာ အေပ်ာ္သက္သက္က်ီစယ္ေသာပြဲသာျဖစ္သည္။ သူခုိးနကၡတ္ႏွင့္ယွဥ္သည္ဟုအယူအဆရွိသူတုိ႔ ကသန္းေခါင္ေက်ာ္အိပ္ေပ်ာ္ေနခ်ိန္ အိမ္အျပင္တြင္ရွိေသာ လြယ္လင့္တကူသယ္ယူရသည့္ပစၥည္းမ်ားကုိ ယူငင္လွ်က္ လမ္းလယ္ တြင္ခ်ထားက်ီစယ္ၾကသည္။ မနက္မုိးလင္းသည္ႏွင့္ပုိင္ရွင္မ်ားက မိမိတုိ႔ပစၥည္းအားျပန္လည္လာေရာက္ေရြးယူၾကရသည္။ စာေရးသူတုိ႔ေတာရြာဘက္တြင္ ပ်ိဳေမတုိ႔၏လုံခ်ည္အိက်ီၤမ်ားအားကာလသားမ်ားကေနာက္ေျပာင္ယူျခင္းစျခင္းအေလ့အထမ်ား ဘူးသီး ေက်ာက္ဖရုံသီး ၾကက္မ်ားခုိး၍ ရြာလယ္တြင္ကာလသားခ်က္ ခ်က္စားၾကျခင္းအေလ့အထမ်ားရွိသည္။ ယခုေနာက္ပုိင္း တြင္ျပႆနာ ျဖစ္ဖြယ္ႀကဳံရေသာေၾကာင့္ထုိသုိ႔ျပဳလုပ္ျခင္းသိပ္မရွိေတာ့ေခ်။ အထူးဆန္းဆုံးအရာတစ္ခု ရွိသည္မွာ ဘုန္းေတာ္ ႀကီးေက်ာင္းမွ သယ္ယူ၍ႏုိင္ေသာ ရုပ္ပြားေစတီမ်ားအား ပင့္သယ္လာခဲ့ၾက၍ ရြာတြင္ေငြေၾကးတင့္တင့္ရွိေသာ အိမ္မ်ားတြင္ ပုိ႔ ထားတတ္ၾကသည္။ မနက္လင္းလုိ႔ အိမ္တြင္ရုပ္ပြားပုိ႔ထားခံရလွ်င္ ထုိအိမ္ရွင္မွ ဘုရားပြဲ ပန္းပြဲမ်ားျဖင့္ ဆုိင္းဘုံသံညံလွ်က္ စည္ စည္ကားကားေက်ာင္းေတာ္သုိ႔ျပန္လည္ပုိ႕ေဆာင္ၾကရသည္။ထုိ႔သုိ႔ေသာအေၾကာင္းမ်ားျဖင့္က်ီစယ္တတ္ေသာေၾကာင့္

က်ီးမႏုိး ပြဲဟုေခၚဆုိရျခင္းျဖစ္သည္။

တန္ေဆာင္တုိင္မီးထြန္းပြဲေတာ္ မီးထြန္းရျခင္းအေၾကာင္းရင္းမွာ ဖြင့္ဆုိအဓိပၸါယ္ယူၾကပုံမ်ားလွသည္။ ၾကတိၱကာနကၡတ္ မီးနတ္ကုိပူေဇာ္ၾကသည္ဟုလည္းဆုိၾကသည္။ တာ၀တႎသာႏွင့္ ျဗဟၼာျပည္အကနိဌဘုံတုိ႔တြင္တည္ရွိေသာ စူဠာမဏိေစတီေတာ္ ႏွင့္ ဒုႆေစတီကုိရည္မွန္းပူေဇာ္ၾကျခင္းျဖစ္သည္ဟုဆုိၾကျပန္သည္။အခ်ိဳ႕ကမူ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ည၌ အဇာတသတ္မင္း သည္ျမတ္စြာဘုရားကုိဖူးေမွ်ာ္ရန္နန္းေတာ္မွေက်ာင္းေတာ္သုိ႔သြားရာ ေတာရိပ္ေတာင္ရိပ္မ်ားကလူသြားလမ္းေပၚ ဖုံးအုပ္က် ေရာက္ေနေသာေၾကာင့္ လုိက္ပါလာသူအားလုံး မီးရွဴး မီးပန္း မီးတုိင္ တုိ႔ကုိကုိယ္စီ ထြန္းညွိသြားေရာက္ၾကသည္။ မီးရွဴးတိုင္အား ေရွးေခတ္ေပါရာဏအားျဖင့္ တန္ေဆာင္တုိင္ဟုေခၚဆုိသည္ကိုအေၾကာင္းျပဳကာ တန္ေဆာင္တန္ပြဲေတာ္ျဖစ္ေပၚလာေၾကာင္းအ ဆုိျပဳၾကသည္။

မည္သုိ႔ပင္ဆုိေစကာမူ တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ ထူးကဲမြန္ျမတ္သည့္သာသနာ့ေသြးေၾကာအသက္ေန႔ သံဃာ့ေန႔လည္း ျဖစ္သည္။အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔၌ အအဇာတသတ္မင္းအား ျမတ္ဗုဒၶမွ ရဟန္းျပဳရက်ိဳးသာမညဖလ သုတ္ကုိေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ရာ အဇာတသတ္မင္းသည္သာသနာကုိသက္၀င္ယုံၾကည္ခါ မထမသဂၤါယနာတင္ႏုိင္ဖုိ႔ မ်ားစြာလုံး လျပဳခဲ့ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

အဇာတသတ္မင္းသည္ခမည္းေတာ္ ဗိမၺိသာရမင္းႀကီးအားသတ္သည္မွစ မစားႏုိင္မအိပ္ႏုိင္ေရာဂါစြဲကပ္လာေလသည္။ ၾကည္ႏူးဖြယ္ေကာင္းေသာတန္ေဆာင္မုန္းညတစ္ည၀ယ္ ျပႆာဒ္အေပၚထပ္၌အမတ္ေပါင္းၿခံရံ ညီလာသဘင္က်င္းပေနစဥ္ အ မတ္ႀကီးတုိ႔အား ဆီးႏွင္း၊ျမဴ၊တိမ္၊သူရိန္၊မီးခုိး၊ညစ္မ်ိဳးငါး၀၊ကင္းစင္လွတဲ့ ဤညဥ့္သည္ (၁)ရမဏီယာ ၀တ-ေမြ႕ေလ်ာ္ဖြယ္ေကာင္း ေသာညပါတကား။(၂)အဘိရူပါ ၀တ- အလြန္လွပေသာ ညပါတကား။ (၃)ဒႆနီယာ ၀တ- ရႈဖြယ္ေကာင္းေသာညပါတကား။ (၄) ပါသာဒိကာ ၀တ- ၾကည္လင္ရႊန္းပေသာ ညပါတကား။ (၅)လကၡညာ ၀တ-ေမ့မရႏုိင္ေသာ ညပါတကားဟူေသာစကားငါး ခြန္းျဖင့္ခ်ီးက်ဴးေတာ္မူ၍ ဒီေန႔၀ယ္ ငါတုိ႕သည္ဘယ္ဆရာကုိဆည္းကပ္လွ်င္ပုိၾကည္လင္ၾကမည္နည္းဟုေမးေတာ္မူရာ တိတၳိဆ ရာကုိၾကည္ညိဳၾကေသာအမတ္မ်ားက တိတၳိေျခာက္ေယာက္တုိ႔ကုိ ဆည္းကပ္ရန္ေလွ်ာက္ထားၾကကုန္သည္။ ဆရာဇီ၀ကကမူ ျမတ္စြာဘုရားအား ဆည္းကပ္ရန္ေလွ်ာက္ထားေလရာျမတ္စြာဘုရားထံသုိ႔ဆည္းကပ္ရန္ မီးရွဴး မီးပန္း မီးတိုင္မ်ားထြန္းညွိလွ်က္ အၿခံအရံပရိသတ္မ်ားျဖင့္ သြားေရာက္ၾကေလသည္။

ထုိညခ်မ္းကာလ၀ယ္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ရာဇၿဂိဳလ္ၿမိဳ႕အနီးရွိဇိ၀ကလွဴဒါန္းထားေသာ သရက္ဥယ်ာဥ္၌  ၁၂၅၀ ေသာ သံဃာမ်ားျဖင့္ ၿငိမ္သက္ေအးခ်မ္းတိတ္ဆိတ္လွစြာ မွ်တရႊင္ၿပဳံးသီတင္းသုံးေန၏။ထုိသုိ႔ တင့္တယ္ၾကည္ညဳိဖြယ္ အသြင္ျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရားအား ဘုရင္အဇာတသတ္ေတြ႔ျမင္ဖူးေမွ်ာ္ရသည့္အခါ ၀မ္းသာပီတိလႈိင္လႈိင္ျဖစ္ သဒၶါတရားထပ္ထပ္ပြားကာ ရဟန္း ျပဳရျခင္း၏ရရွိႏုိင္ေသာအက်ိဳးတရားတုိ႔ကုိေမးေလွ်ာက္ေလသည္။

သာမညဖလ ေဟာသည့္ည

ထုိအခါျမတ္စြာဘုရားက သာမညဖလသုတၱန္ဟုေခၚေသာရဟန္းျပဳရာတြင္ရရွိႏုိင္ေသာအက်ိဳးတရားမ်ားအားေအာက္ပါ အတုိင္းေဟာေတာ္မူ၏။

၁။ မင္းမႈထမ္းသည္ ရဟန္းၿပဳၿပီး ေကာင္းမြန္စြာ သာသနာ့တာ၀န္ကုိ ထမ္းေဆာင္ေနပါမူ မင္းျပစ္မင္းဒဏ္မွ လြတ္လ်က္ မင္းႏွင့္တကြေသာလူတုိ႔၏ ရွိခုိးဦးခ်မႈကုိခံယူရကာ ပစၥည္းေလးပါးလွဴဒါန္းမႈကုိလည္းခံယူရျခင္းအက်ိဳး။

၂။အခြန္ထမ္းေဆာင္မႈ ကင္းလြတ္ျခင္းအက်ဳိး။

၃။ရဟန္းေတာ္တုိ႔ ေစာင့္ထိန္းရမည့္သိကၡာပုဒ္ဟူေသာ ပါတိေမာကၡသံ၀ရသီလႏွင့္ျပည့္စုံခဲ့ေသာ္ အပါယ္ေလးပါးမွကင္း လြတ္ျခင္းဟူေသာ အက်ိဳး။

၄။ဒုစရုိက္ အမႈတုိ႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းႏွင့္ တံစုိးလက္ေဆာင္ယူကာ လာဘ္စားျခင္း၊ ေဆး၀ါးမႏၱရား၊ မ်က္လွည့္မ်ားျဖင့္ လွည့္စားျခင္းဟူေသာေကာက္က်စ္စဥ္းလဲျခင္းစသည္မွေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း စေသာစူဠသီလႏွင့္ျပည့္စုံခဲ့ေသာ္ အျပစ္မရွိ မကဲ့ရဲ႕အပ္ရ ကား ႏွစ္သက္၀မ္းေျမာက္မႈပီတိ၊ ၿငိမ္းေအးမႈပႆဒၶိတုိ႔ၿခံရံအပ္ေသာ ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာခ်မ္းသာျခင္းအက်ိဳး။

၅။ ပြဲသဘင္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ကစားပြဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊မေကာင္းသည့္စကားအမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔ုိကုိျပဳလုပ္ေျပာဆုိျခင္းမွေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း စေသာ မစၨ်ိမသီလႏွင့္ျပည့္စုံခဲ့ေသာ္အျပစ္မရွိ မကဲ့ရဲ႕အပ္ရကားႏွစ္သက္၀မ္းေျမာက္မႈပီတိ၊ၿငိမ္းေအးမႈ ပႆဒၶိတုိ႔ၿခံရံအပ္ေသာ ကုိယ္စိတ္ ႏွစ္ျဖာ ခ်မ္းသာျခင္းအက်ိဳး။

၆။နကၡတ္ေဗဒင္၊ ယၾတာ၊လကၡဏာ၊ဂါထာမႏၱန္မန္းမႈတ္ျခင္းေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းစေသာ မဟာသီလႏွင့္ျပည့္စုံခဲ့ေသာ္အျပစ္ မရွိမကဲ့ရဲ႕အပ္ရကား ႏွစ္သက္၀မ္းေျမာက္မႈပီတိ၊ၿငိမ္းေအးမႈပႆဒၶိတုိ႔ၿခံရံအပ္ေသာ ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ ခ်မ္းသာျခင္းအက်ိဳး။

၇။ဣေျႏၵေျခာက္ပါးတုိ႔ျဖင့္ျမင္၊ၾကား၊နံ၊လ်က္၊ေတြ႕ထိေသာအခါ စိတ္ျဖင့္ျပဳေသာအခါတုိ႔၌အကုသုိလ္ မျဖစ္ေစႏုိင္ေအာင္ ေစာင့္စည္းေသာဣၿႏၵိယသံ၀ရသီလႏွင့္ျပည့္စုံခဲ့ေသာ္ ကိေလသာအညစ္တုိ႔ ေရာေႏွာျခင္းမရွိစင္ၾကယ္ေသာ အဓိစိတၱ၊သမာဓိ ခ်မ္းသာကုိခံစားရျခင္းအက်ိဳး။

၈။သြားလာလႈပ္ရွား လုပ္ကုိင္ျခင္းအစရွိသည့္အလုပ္ကိစၥဟူသမွ်တုိ႔၌သတိရွိလ်က္ဉာဏ္ျဖင့္ပုိင္းျခား၍သိရျခင္းဟူေသာ သတိသမၸဇဥ္ႏွင့္ျပည့္စုံျခင္းအက်ိဳး။

၉။ပစၥည္းေလးပါးတုိ႔၌ ရသမွ်ျဖင့္ ေရာင့္ရဲတင္းတိမ္ႏုိင္ေသာ သေႏၱာသႏွင့္ျပည့္စုံရျခင္းအက်ိဳး။

၁၀။မ်က္စိစေသာဣေၿႏၵတုိ႔ကုိ ေစာင့္စည္းျခင္း။အရာရာသတိျဖင့္မွတ္ ၊ဉာဏ္ျဖင့္ပုိင္းျခားေရာင့္ရဲတင္းတိမ္ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ နီ၀ရဏငါးပါးတုိ႔ကင္းလွ်က္ပီတိ ပႆဒၶိတုိ႔ၿခံရံအပ္ေသာကုိယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာခ်မ္းသာရေသာမသာဓိအလြန္တည္ၾကည္ရျခင္ အက်ိဳး။

၁၁။သမာဓိအလြန္တည္ၾကည္ေသာေၾကာင့္ ပထမစ်ာန္အစရွိေသာ စ်ာန္တရားမ်ားကုိရျခင္းအက်ဳိး။

၁၂။ေနာက္ဆုံးဉာဏ္စဥ္ဆယ္ပါး ျမတ္တရားတုိ႔ကုိ ရရွိႏုိင္ၿပီး အရဟတၱမဂ္ အရဟတၱဖုိလ္ေပါက္ နိဗၺာန္သုိ႔ေရာက္ႏုိင္ ျခင္းအက်ိဳးစသည္တုိ႔ကုိေဟာေၾကားေတာ္မူရာ အဇာတသတ္မင္းအလြန္ႏွစ္သက္လွ်က္ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ခံယူခါ တပည့္ေတာ္ သည္မေကာင္းသူႏွင့္ေပါင္းမိခါ မုိက္မဲေတြေ၀မလိမၼာသျဖင့္ ခမည္းေတာ္ကုိပင္သတ္မိပါသည္။သည္းခံခြင့္လႊြတ္ေတာ္မူပါဘုရား ဟုကန္ေတာ့ေတာင္းပန္ေလေတာ့သည္။

ထုိေန႔ကုိအမွတ္ရေသာအားျဖင့္ သာမညဖလအခါေတာ္ေန႔ဟုေခၚဆုိသတ္မွတ္ျပဳလုပ္ၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အဇာတသတ္ မင္းသည္ ဖခင္ကုိသတ္မိေသာေၾကာင့္ သာမညဖလသုတ္ေတာ္နာၿပီးေသာအခါ ေသာတာပတၱိမဂ္ရမည့္အခြင့္အေရးႏွင့္ ကင္း ေ၀းခဲ့ရသည္။သုိ႔ေသာ္ စားမ၀င္အိပ္မေပ်ာ္ ေရာဂါေ၀ဒနာမ်ားကင္းေပ်ာက္လွ်က္ ပုထုဇဥ္ပုဂၢဳိလ္တုိ႔တြင္ရတနာျမတ္သုံးပါးကုိ အ ၾကည္ညိဳဆုံးအျဖစ္မွတ္တမ္းတင္ခံခဲ့ရျခင္း ၊အျပစ္ႀကီးေသာ မဟာအ၀ီစိငရဲမခံရေတာ့ပဲ အျပစ္ေပါ့ေသာ ေလာဟကုမၻီငရဲတြင္သာ ခံရျခင္း ေနာက္အနာဂါတ္၌ ၀ိဇိတာ၀ီ အမည္ရ ပေစၥကဗုဒၶါျဖစ္ရျခင္းအက်ိဳးတရားမ်ားကုိ ရရွိခံစားရမည္ျဖစ္သည္။

အနာဂါတ္သာသနာေတာ္ႀကီးယခုလုိ တည္တံ့ခုိင္ၿမဲေအာင္ သာသနာေတာ္ကုိအသက္ေပးေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ၿပီး ပထမ သဂၤါယနာ တင္ပြဲႀကီးျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ကူညီေဆာင္ရြက္လွ်က္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ကုိ အတိအက်လည္းသတ္မွတ္ေပး ေတာ္မူခဲ့သည္။ ထုိေၾကာင့္တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔သည္အလြန္မြန္ျမတ္လွသည့္ သာသနာ့အသက္ေသြးကုိေမြးဖြားေပးေသာ ေန႔ရဟန္းျပဳရက်ိဳးမ်ားေဟာၾကားခဲ့ေသာေန႔ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ရဟန္းေတာ္မ်ားေန႔လည္းျဖစ္သည္။ တနည္းသာမညဖလေန႔အခါ ေတာ္လည္း ျဖစ္ျပန္သည္။ထုိသာမညဖလသုတ္ေတာ္ေၾကာင့္ပင္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႀကီး ဆဌသဂၤါယနာတုိင္တင္ခဲ့ၿပီး ေနလုိ လလုိထြန္းလင္း ေတာက္ပ စြာတည္ၿမဲေနျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္သာမညဖလအခါေတာ္ေန႔ျမတ္၌ သာမညဖလေန႔ သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ား ေျပာၾကားၾကျခင္း ။သံဃာ့ေက်းဇူးမ်ားကုိ ရြက္ဆုိၾကျခင္း။သာမညဖလသုတ္ေတာ္ကုိရြက္ဆုိၾကျခင္း ။အဇာတ သတ္မင္းအေၾကာင္းသိေကာင္းစရာမ်ားကုိေဟာေျပာၾကျခင္းအားျဖင့္ လတန္ေဆာင္မုန္းက်က္သေရဖုံးေအာင္ ျပဳလုပ္ပူေဇာ္ ၾကေလေတာ့သည္။

သာမညေနာ္ ေဒသနာဖလကုိ၊ ေသခ်ာက်န ေလ့လာကြယ္။

သံဃာေတာ္ကုိ အထင္မေသးနဲ႔၊ အစဥ္ေတြးလုိ႔ ပူေဇာ္မယ္။

သာသနာေတာ္ တိမ္းကာမေမွာက္ေအာင္၊ ထိန္းကာေစာင့္ေရွာက္ေရွ႕ေဆာင္တယ္။

တပည့္ဒကာေတြ လမ္းမွန္ရဖုိ႔ ၊က်မ္းဂန္ျပလုိ႔ ဆုံးမတယ္။

ေကာင္းမႈျပဳရာ ေျမယာႀကီးလုိ၊ ေစတနာတစ္နည္းနဲ႔ တုိ႔အေပၚ၀ယ္။

ပစၥဳပ္သံသရာ ႏွစ္၀အက်ိဳးကုိ၊ အႏွစ္တုိးလုိ႔ မ်ားေစတယ္။

ေက်းဇူးေတြကုိ ေခ်ကာမဖ်က္ဖုိ႔ ၊ ေစတနာဖက္လုိ႔ ႏႈိးေဆာ္တယ္။

ျမတ္သံဃာအား ဦးထိပ္ထား၊ ညႊတ္ထြားပူေဇာ္မယ္။

အဲဒါေၾကာင့္ သံဃာ့ေက်းဇူး အထူးသိေစကြယ္။

                                                အားလုံးကုိခ်စ္ခင္ေလးစားတန္ဖိုးထားလွ်က္….

                                                                                                    ပီတိ(ေပႀကီး)

က်မ္းကုိးစာရင္း- ၁။ အခါေတာ္ေန႔ရက္မ်ား(မာဂဓီ-သာစည္)။ ၂။စာေရးသူကုိယ္ေတြ႕အေတြ႕အႀကဳံမ်ား။၃။ေရႊစကားႏွင့္ ေရႊတရား(ဘဒၵႏၱကု႑လာဘိ၀ံသ)။၄။ သာသနာေရးအေဟာအေျပာ(မုံရြာေနဇာ)။၅။ေဆာင္းပါးေပါင္းခ်ဳပ္ (အရွင္သုဇနပ႑ိတ) ၆။တစ္ဆယ့္ႏွစ္လရာသီစာစီစာကုံးမ်ား(ေဒၚႏုၾကည္-မဟာ၀ိဇၨာ)၇။ အင္တာနက္ဘေလာ့မ်ားႏွင့္ သတင္းစာဂ်ာနယ္ မဂၢဇင္း ေဆာင္းပါးမ်ား။